علت قطعی آب و برق در کشور چیست؟ | چرا آب و برق مدام قطع می شود؟

وزیر نیرو دولت سیزدهم «شرایط حاکم بر اقتصاد آب و برق»، «فرهنگ مصرف» و «محدودیت‌های مالی» را ۳ معضل صنعت آب و برق برشمرد و خاطرنشان کرد: به دلایل مختلف و تاریخی، در کشور از ابزار اقتصادی برای مدیریت آب و برق بهره کامل و کافی برده نشده است.

علی‌اکبر محرابیان صبح امروز در آئین تکریم و معارفه وزیران نیرو در دولت‌های سیزدهم و چهاردهم که با حضور محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهور و مدیران ارشد صنعت آب و برق  برگزار شد، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای خدمت به ویژه رئیس جمهور شهید گفت: آب و برق دو عنصر حیاتی در اقتصاد و رفاه اجتماعی هر جامعه‌ای به شمار می‌رود و همواره تقاضای این  دو عنصر نسبت به عرضه به ویژه در کشوری با موقعیت جمهوری اسلامی ایران بیشتر است.

وزیر سابق نیرو به علل فزونی تقاضا بر عرضه آب و برق در کشور پرداخت و افزود: شرایط اقلیمی را می‌توان از جمله علل اولیه این امر برشمرد. متوسط بارش‌ها در کشور ۲۴۰ میلی‌متر به ثبت رسیده است، به عبارت دیگر برابر با یک سوم متوسط بارش‌های جهانی است و سرانه آب در ایران طی ۴۰ -۵۰ سال گذشته به حدود یک چهارم و کمتر کاهش یافته است.

وی در این زمینه تصریح کرد: سرانه آب تجدیدپذیر برای هر ایرانی در ۴۰ – ۵۰ سال اخیر حدود ۶۴۰۰ مترمکعب بوده است، این در حالی است که هم‌اکنون این عدد به کمتر از ۱۲۰۰ مترمکعب رسیده است.

محرابیان با تاکید بر اینکه طی دهه‌های گذشته نیاز بشر به آب در راستای توسعه اقتصادی و سطح بهداشت و مواردی از این دست افزایش قابل ملاحظه‌ای یافته است، اضافه کرد: با مرور مجموع تولیدات کشاورزی طی ۴۰ سال گذشته به خوبی می‌توان مشاهده کرد که تولیدات کشاورزی به چند برابر افزایش یافته و معنای آن افزایش استفاده از آب است.

۳ معضل مهم در صنعت آب و برق

وی شرایط حاکم بر اقتصاد آب و برق را مساله مهمی برشمرد و ابراز داشت: متاسفانه به دلایل مختلف و تاریخی، در کشور از ابزار اقتصادی برای مدیریت آب و برق بهره کامل و کافی برده نشده است. این در شرایطی است که در اغلب کشورها اقتصاد مهم‌ترین اهرم تنظیم‌گری آب و برق است؛ در این زمینه اجرای طرح‌هایی مانند هدفمندسازی یارانه‌ها و مشابه آن برای حوزه‌های آب ضروری به نظر می‌رسد.

وزیر سابق نیرو با تاکید بر اهمیت «فرهنگ مصرف» در مدیریت آب و برق، اظهار کرد: در برخی از کشورها از جمله ایران به لحاظ تاریخی و نیز عدم دستیابی به پارامترهای اقتصادی شاهد رشد مصرف آب و برق هستیم.

محرابیان همچنین وجود «محدودیت‌های مالی» دولت در راستای سرمایه‌گذاری زیرساخت‌های آب و برق را دیگر معضل صنعت آب و برق عنوان کرد و گفت: صنعت آب و برق سه سال سخت را به دلیل حاکم شدن خشکسالی بر اقلیم کشور پشت سرگذاشت، البته در سال جاری خوشبختانه بارش‌های خوبی در ماه‌های فروردین و اردیبهشت رخ داد که تا حدودی محدودیت‌ها را جبران کرد.

وی در ادامه صحبت‌های خود به اتمام بسیاری از پروژه‌های مسکوت مانده و نیمه تمام گذشته صنعت آب و برق در دولت سیزدهم اشاره کرد و افزود: با استفاده از ظرفیت کارشناسان وزارت نیرو برنامه‌ای را به مجلس شورای اسلامی ارائه کردیم که برنامه شامل دو بخش پروژه‌های «سخت‌افزاری و سازه‌ای» و پروژه‌های «مدیریتی و نرم‌افزاری» در حوزه آب و برق می‌شود.

تغییر رویکردهای سنتی به نوین در مدیریت منابع آب کشور

وزیر سابق نیرو گفت: مدیریت منابع آب در کشور به صورت سنتی انجام می‌شد به این صورت که مدیریت این امر از مرتبه بارش تا مصرف صورت می‌گرفته، این در حالی است که مدیریت جو با استفاده از علوم نوین، موضوعی است که در دستورکار بسیاری از کشورهای توسعه یافته قرار گرفته و از این رو دولت سیزدهم در ابتدای فعالیت خود لایحه‌ای را در چارچوب قانون بودجه تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد و در نهایت سازمان توسعه و بهره برداری فناوری های نوین آب های جوی تاسیس شد.

به گفته وی، سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی این امکان را فراهم می‌کرد که در چارچوب سیاست‌های حاکم در معاونت آب و آبفای وزارت نیرو بتوان آب‌های جوی را نیز مدیریت کرد.

اجرای پروژه‌های آبرسانی در دولت سیزدهم افزایش قابل ملاحظه‌ای یافت

وزیر سابق نیرو یادآور شد: در آغاز فعالیت دولت سیزدهم برنامه آبرسانی به ظرفیت ۷۰۰ میلیون مترمکعب به مجلس شورای اسلامی ارائه و عمدتا پروژه‌هایی را شامل می‌شد که یا نیمه‌تمام بودند یا هنوز عملیات اجرایی آن آغاز نشده بود. این در شرایطی بود که در ادامه ملاحظه شد نیاز کشور بیش از برنامه‌ای بود که در آغاز دولت به مجلس ارائه شده بود، چرا که بیش از ۳۰۰ شهر دارای تنش آبی در کشور وجود داشت.

محرابیان با بیان اینکه حجم پروژه‌های آبرسانی در دولت سیزدهم افزایش قابل ملاحظه‌ای یافت، ادامه داد: دولت تا پایان عمر قانونی خود نتوانست برنامه‌های خود را به ثمر برساند و اکنون گزارش سه ساله‌ای ارائه می‌شود که ذیل آن بسیاری از پروژه‌ها آغاز شده و در مراحل اجرایی است، به ویژه‌ بسیاری از پروژه‌های بنابر ضرورت آغاز شده و هم‌اکنون در حال طی مراحل اجرا و تکمیل است.

تحقق ۲۱۱ درصدی برنامه‌های ۴ ساله آبرسانی دولت سیزدهم

وی یادآور شد: هم‌اکنون گزارشی که ارائه می‌شود در خصوص پروژه‌هایی است که به طور کامل به اجرا رسیده است. از ۷۰۰ میلیون مترمکعب پروژه آبرسانی که در آغاز دولت سیزدهم برنامه‌ریزی شد، امروز یک میلیارد و ۴۸۰ میلیون مترمکعب محقق شده است، به عبارتی ۲۱۱ درصد برنامه چهارساله طرح‌های آبرسانی دولت سیزدهم امروز تکمیل شده و به بهره‌برداری رسیده است.

وزیر سابق نیرو با اشاره به رفع تنش آبی ۲۳۹ شهر طی فعالیت دولت سیزدهم، افزود: شبکه‌های آبیاری و زهکشی در حوزه‌های درون سرزمینی و مرزی اجرایی شد. در پروژه‌های مرزی که از سال ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ آغاز شد، مقام معظم رهبری در دولت گذشته اعتبار بسیار خوبی را به این پروژه‌ها تخصیص داده بودند، اما این اعتبارات برای تکمیل پروژه‌ها کافی نبود و مجموع این پروژه‌ها با پیشرفت حدود ۷۵ درصد سالیان سال مسکوت و تعطیل مانده بود.

فعال‌سازی پروژه‌های آب‌ مرزی با تکمیل یک میلیارد یورو اعتبار

محرابیان در این زمینه توضیح داد: طی مشورت با شهید خدمت آیت الله رئیسی و مذاکره با مقام معظم رهبری مقرر شد تقاضای اعتباری برای تکمیل این پروژه‌ها صورت گیرد که در نهایت یک میلیارد یورو برای این امر تخصیص یافت و خوشبختانه همه پروژه‌های مرزی در اقصی نقاط کشور فعال شد.

وی با اعلام اینکه در مجموع ۱۲۵ هزار هکتار شبکه آبیاری و زهکشی طی این سه سال برنامه ریزی و اجرایی شده شده است، اضافه کرد: عملیات اجرایی ۴۷هزار هکتار شبکه آبیاری و زهکشی تا پایان مرداد ماه تکمیل شد و حدود ۱۳۰ هزار هکتار با توجه به تزریق اعتبار از محل پروژه‌های مرزی در آستانه بهره‌برداری قرار دارد.

وزیر سابق نیرو یادآور شد: عمده پروژه‌های شبکه‌های آبیاری و زهکشی مرزی که هم اکنون پیشرفت‌های ۹۵ تا ۹۸ درصد دارند تا پایان سال جاری تکمیل می‌شوند.

تحقق ۶۰ درصد از برنامه های جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب

محرابیان افزود: در موضوع جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب ظرفیت یک میلیون و ۲۰۰ هزار متر مکعب طی چهار سال برنامه‌ریزی شده بود که امروز ۷۱۷ هزار مترمکعب محقق شده که معادل ۶۰ درصد برنامه چهارساله است.

وی در ادامه موضوع آبرسانی روستایی را یکی از چالش‌هایی عنوان کرد که دولت سیزدهم، در آغاز فعالیت خود با آن مواجه شد به طوری که در موضوع آبرسانی روستایی در بسیاری از روستاها برای نخستین بار با تامین منابع آبی جدید در دستور کار قرار گرفت.

آبرسانی به ۶۱۰۰ روستای طرح جهاد آبرسانی طی ۳ سال

محرابیان در توضیح بیشتر گفت: در ابتدای امر آبرسانی به ۸۰۰۰ روستا در نظر گرفته شد اما در ادامه این عدد به ۱۰ هزار روستا افزایش یافت و به این منظور همه ظرفیت‌های کشور به کار گرفته شد و در نهایت ۶۱۰۰ روستا به طور کامل طی سه سال آبرسانی شد و سایر روستاها طی جداول زمانبندی در حال تکمیل است.