روانشناسی :معرفی چند نوع اختلالات روانی ؛ از اختلال دوقطبی تا شخصیت خودشیفته

انواع اختلالات روانی و شخصیتی در میان انسان‌ها وجود دارند که هر کدام به نحوی می‌توانند روی رفتار و عملکرد انسان‌ها تاثیر بگذارند. اختلال‌های روانی اشکال بسیار بسیار متنوعی دارند. بیش از ۲۰۰ اختلال روانی در روانشناسی تعریف شده است که برخی از آنها فراوانی بیش‌تری در میان مردم دارند.

در این مطلب پُرتکرارترین و پُرجست‌وجوترین اختلالات روانی را برای شما آورده‌ایم تا به طور خلاصه با آنها آشنا شوید. با ما همراه باشید. پیش از هر چیز نگاهی به تعریف اختلال روانی می‌اندازیم.

 بخوانید: روانشناسی :از ازدواج می ترسم احتمال میدیم در آینده از همسرم دلزده بشوم دوستام میگن اصلا

تعریف اختلال روانی: اختلال روانی چیست؟

سازمان بهداشت جهانی (WHO) اختلال روانی را به عنوان یک اختلال بالینی قابل توجه در رفتار، شناخت یا تنظیم هیجانی فرد تعریف می‌کند. اختلالات روانی را می‌توان بیماری‌های روانی یا اختلالات سلامت روان نیز نامید. آنها می‌توانند بر خلق‌و‌خو، تفکر و رفتار فرد تأثیر بگذارند و عملکرد فرد را در زندگی روزمره، در خانه، محل کار، مدرسه یا در اجتماع دشوار کنند.

اختلالات روانی می‌تواند کوتاه مدت، در رفت‌وآمد یا مزمن و طولانی مدت باشد. آنها همچنین می‌توانند با پریشانی یا اختلال در زمینه‌های مهم عملکرد مرتبط باشند.

اختلالات مرتبط با سلامت روان، مانند افسردگی یا اضطراب، بر نحوه تفکر، احساس و رفتار ما تأثیر می‌گذارد. بیش از ۲۰۰ نوع اختلال روانی وجود دارد. علائم اختلالات سلامت روان معمولاً با درمان بهبود می‌یابند که ممکن است شامل دارو درمانی، روان‌درمانی، درمان‌های جایگزین یا درمان تحریک مغز باشد.

علائم اختلالات روانی چیست؟

اختلالات سلامت روان می‌تواند منجر به طیف وسیعی از علائم شود، از جمله:

استفاده از مواد مخدر تفریحی یا الکل.
اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی و دوستان.
تغییرات در میل جنسی
مشکل در درک واقعیت، از جمله داشتن هذیان یا توهم.
نگرانی یا ترس بیش از حد.
خستگی یا مشکلات خواب.
احساس غم و اندوه یا انزوا.
ناتوانی در سنجش یا تفسیر احساسات یا عواطف دیگران.
تحریک پذیری یا عصبانیت شدید.
وسواس نسبت به ظاهر بدنی، وزن یا عادات غذایی خود.
مشکلات تمرکز، یادگیری یا تکمیل کار‌های روزمره.
تغییر ناگهانی خلق‌و‌خو.
افکار خودکشی یا خودآزاری.

اختلالات رفتاری کودکان نیز بر عملکردشان تأثیر می‌گذارد. اگر کودکی دچار اختلال روانی باشد ممکن است متوجه علائم زیر شوید:

تغییر در عملکرد در مدرسه یا نحوه تعاملش با سایر کودکان.
بی‌علاقگی به فعالیت‌ها یا سرگرمی‌هایی که قبلاً از آنها لذت می‌برد.
نگرانی یا اضطراب بیش از حد، مانند ترس از رفتن به رختخواب.
عصبانیت مکرر، نافرمانی یا پرخاشگری.
رفتار بیش‌فعالانه، مانند مشکلات تمرکز یا نشستن.
کابو‌س.

انواع اختلالات روانی را بشناسید

همان‌طور که گفتیم انواع مختلفی از اختلال روانی وجود دارد، در ادامه به برخی از شاخص‌ترین انواع اختلال روانی می‌پردازیم، شاملِ:

• اختلال روانی اسکیزوفرنی (Schizophrenia)
• اختلال روانی پارانوئید (Paranoid Personality disorder)
• اختلال شخصیت دوقطبی (Bipolar disorder)
• اختلال سلوک (Conduct disorder)
• اختلال شخصیت خودشیفته (Narcissistic personality disorder)
• اختلال شخصیت مرزی یا اختلال بوردرلاین (Borderline Personality disorder)
• اختلال روانی بیش فعالی (Attention Deficit Hyperactivity disorder)
• اختلال روانی سایکوپت (Psychopathy) یا شخصیت ضداجتماعی
• اختلال روانی مازوخیسم (Masochism)
• اختلال پارانویا (Paranoia)
• اختلال صدا بیزاری (Misophonia)
• اختلال روان تنی (Psychosomatisch)

اختلال روانی اسکیزوفرنی (Schizophrenia)

اسکیزوفرنی یک بیماری روانی جدی است که بر افکار، احساسات و رفتار‌های فرد تأثیر می‌گذارد و می‌تواند شدید و هم ناتوان‌کننده باشد. با اختلال در فرآیند‌های فکری، ادراکات، پاسخگویی عاطفی و تعاملات اجتماعی مشخص می‌شود. 

اختلال روانی پارانوئید (Paranoid Personality disorder)

اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) یک وضعیت سلامت روان است که شامل یک الگوی طولانی‌مدت از بی‌اعتمادی و سوء‌ظن نسبت به دیگران، بدون دلیل کافی است. افراد مبتلا به PPD ممکن است این احساس غیرمنطقی و مداوم داشته باشند که دیگران «به دنبال آنها هستند». آنها ممکن است انگیزه‌های دیگران را خصمانه یا مضر تفسیر کنند و ممکن است دائماً مراقب توهین‌ها، اهانت‌ها یا تهدید‌های احتمالی باشند.

اختلال شخصیت دوقطبی (Bipolar disorder)

اختلال دوقطبی یک بیماری روانی جدی است که باعث تغییرات خلقی شدید، از شیدایی یا هیپومانیا تا افسردگی می‌شود. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی تغییراتی را در انرژی، تفکر، رفتار و خواب خود تجربه می‌کنند. جابه‌جایی‌های خلقی آنها می‌تواند شدیدتر از فرازو‌نشیب‌های معمولی باشد که همه تجربه می‌کنند و انجام کار‌های روزانه را با مشکل مواجه می‌کنند.

اختلال سلوک (Conduct disorder)

به گزارش راستان، اختلال سلوک (CD) یک وضعیت سلامت روانی است که کودکان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با الگویی مداوم، رفتار‌هایی که هنجار‌ها و قوانین اجتماعی یا حقوق دیگران را نقض می‌کند، مشخص می‌شود. این رفتار‌ها می‌تواند پرخاشگرانه، مخرب، فریبکارانه یا قانون‌شکن باشد و به طور قابل توجهی بر عملکرد اجتماعی، تحصیلی و شغلی فرد تأثیر بگذارد.

اختلال شخصیت خودشیفته (Narcissistic personality disorder)

اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) یک وضعیت سلامت روان است که بر نحوه نگرش افراد به خود و ارتباط با دیگران تأثیر می‌گذارد و با یک الگوی مداوم از رفتار‌ها مشخص می‌شود که عبارتند از:

خود بزرگ‌بینی: احساس اغراق‌آمیز از خودبزرگ‌بینی، برتری یا استعداد

نیاز به تحسین: نیاز دائمی به تحسین و توجه و تمایل به تحت تاثیر قرار دادن دیگران

فقدان همدلی: ناتوانی در درک یا اهمیت دادن به احساسات دیگران

اختلال شخصیت مرزی یا اختلال بوردرلاین (Borderline Personality disorder)

یک اختلال روانی که با خلق‌و‌خو، رفتار و روابط ناپایدار مشخص می‌شود. علت اختلال شخصیت مرزی به خوبی شناخته نشده است. تشخیص بر اساس علائم انجام می‌شود.

علائم شامل بی‌ثباتی عاطفی، احساس بی‌ارزشی، ناامنی، تکانشگری و اختلال در روابط اجتماعی است.

درمان‌های این اختلال شامل گفتار درمانی یا در برخی موارد دارو‌ها هستند. در صورت شدید‌بودن علائم، بستری‌شدن در بیمارستان کمک می‌کند.

اختلال روانی بیش فعالی (Attention Deficit Hyperactivity disorder)

اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم ADHD عبارتند از: بی توجهی (ناتوانی در حفظ تمرکز)، بیش فعالی (حرکت بیش از حد که با محیط مناسب نیست) و تکانشگری (اعمال عجولانه که در لحظه بدون فکر اتفاق می‌افتد).

اختلال‌ای دی چی دی یک اختلال مزمن و ناتوان‌کننده در نظر گرفته و شناخته شده است که فرد را در بسیاری از جنبه‌های زندگی از جمله دستاورد‌های تحصیلی و حرفه ای، روابط بین فردی و عملکرد روزانه تحت تاثیر قرار می‌دهد‌ای دی اچ دی در صورت عدم درمان مناسب، می‌تواند منجر به عزت نفس و عملکرد اجتماعی ضعیف در کودکان شود.

اختلال روانی سایکوپت (Psychopathy) یا شخصیت ضداجتماعی

معدودی از اصطلاحات روانشناسی مانند «سایکوپات» هستند که گیجی را برمی‌انگیزند. اگرچه معمولاً (حتی به اشتباه) برای توصیف فردی که دارای یک وضعیت سلامت روانی است استفاده می‌شود، اما سایکوپت یک تشخیص رسمی نیست. در عوض، این یک اصطلاح غیررسمی است که اغلب برای وضعیتی به نام اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD) استفاده می‌شود.

راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، روان‌پریشی را به عنوان یک تشخیص بالینی رسمی فهرست نمی‌کند.

اختلال روانی مازوخیسم (Masochism)

مازوخیسم، اختلال روانی-جنسی است که در آن رهایی شهوانی از طریق تحمیل درد به خود حاصل می‌شود. این اصطلاح از نام شوالیه لئوپولد فون ساخر مازوخ، یک اتریشی که به طور گسترده در مورد رضایتی که از ضرب و شتم و تحت انقیاد گرفتن به دست آورده بود، می‌نویسد.

میزان درد ممکن است از تحقیر تشریفاتی با خشونت اندک گرفته تا شلاق شدید یا ضرب و شتم متفاوت باشد. به طور کلی، مازوخیست تا حدی کنترل خود را بر موقعیت حفظ می‌کند و رفتار پرخاشگرانه را قبل از اینکه به آزار کشیده شود، پایان می‌دهد و منجر به آسیب جدی می‌شود.

در حالی که درد ممکن است در بسیاری از افراد مقدار معینی از هیجانات جنسی ایجاد کند، برای مازوخیست‌ها به هدف اصلی فعالیت جنسی تبدیل می‌شود. این اصطلاح غالباً در یک زمینه اجتماعی آزادتر به کار می‌رود که در آن مازوخیسم به عنوان رفتار فردی تعریف می‌شود که به دنبال موقعیت‌های تحقیر یا بدرفتاری است و از آن لذت می‌برد.

اختلال پارانویا (Paranoia)

پارانویا این احساس غیرمنطقی و مداوم است که مردم «به دنبال شما هستند» یا اینکه شما مورد توجه مداوم و مزاحم دیگران هستید.
این بی اعتمادی بی اساس به دیگران می‌تواند عملکرد اجتماعی یا داشتن روابط نزدیک را برای فرد مبتلا به پارانویا دشوار کند.
پارانویا ممکن است نشانه تعدادی از شرایط باشد، از جمله:

اختلال شخصیت پارانوئید
اختلال هذیانی
روان‌گسیختگی

علت پارانویا ناشناخته است، اما تصور می‌شود که ژنتیک در آن نقش دارد.

اختلال صدا بیزاری (Misophonia)

آیا صدا‌هایی وجود دارد که فوراً باعث احساس خشم، اضطراب یا انزجار شدید در شما شود؟ آیا این احساسات بسیار قوی، حتی غلبه کننده، به حدی است که کنترل آنها دشوار است؟

اینها ویژگی‌های میسوفونیا هستند، اختلالی که در آن تحمل شما نسبت به صدا‌های خاص و چیز‌هایی که می‌توانید حس کنید (دیدن، لمس کردن، و غیره) مرتبط با آنها کاهش یافته است.

این پدیده می‌تواند افراد را بسیار متفاوت تحت تاثیر قرار دهد. برخی از افراد ممکن است فقط به یک صدای ناگهانی واکنش داشته باشند و برخی از افراد می‌توانند به چندین صدا واکنش بدهند.

افراد همچنین می‌توانند واکنش‌هایی داشته باشند که کم و بیش شدید باشد. برخی از افراد نمی‌توانند احساسات‌شان را کنترل کنند، اما می‌توانند پاسخ‌های خود را کنترل کنند.

برخی از افراد نیز نمی‌توانند کنترل کنند و باعث می‌شود که واکنش تکانشی نشان دهند. در شدیدترین موارد، برخی نیز هستند که نمی‌توانند کار‌های خاصی را انجام دهند یا در محیط‌های خاص قرار بگیرند.

اختلال روان تنی (Psychosomatisch)

اختلال روان تنی یک وضعیت روانی است که شامل بروز علائم فیزیکی می‌شود که معمولاً توضیح پزشکی ندارد. افراد مبتلا به این بیماری احتمالا افکار، احساسات یا نگرانی‌های بیش از حد در مورد علائم دارند که بر توانایی آنها برای عملکرد خوب تأثیر می‌گذارد.

افراد مبتلا به اختلال روان تنی معمولاً علائم آشکار ناراحتی روانپزشکی را گزارش نمی‌کنند. در عوض، آنها بر این باورند که مشکلات آنها ناشی از شرایط پزشکی است. آنها معمولاً برای انجام آزمایش‌ها و درمان‌ها به پزشک مراجعه می‌کنند، اغلب تشخیصی دریافت نمی‌کنند، که ممکن است منجر به ناامیدی و ناراحتی شود.

اختلال روان تنی گاهی اوقات اختلال علائم جسمی یا درد جسمی نامیده می‌شود.

اختلال علائم جسمی چقدر شایع است؟

اختلال علائم جسمی شایع است و در حدود ۵ تا ۷ درصد از جمعیت عمومی رخ می‌دهد. به دلایلی که مشخص نیست، زنان حدود ۱۰ برابر بیشتر از مردان درد جسمی دارند.