اعمال شب و روز اول ماه شعبان | آثار و برکات ماه شعبان

ماه شعبان یکی از ماه‌های مهم در تقویم اسلامی است که در آن مسلمانان به ویژه برای آماده‌سازی خود برای ماه رمضان، عبادت و دعاهای خاصی را انجام می‌دهند. این ماه به عنوان ماه پیامبر اسلام (ص)، محمد، شناخته می‌شود و بسیاری از مسلمانان در این ایام به یادآوری فضائل ایشان و برگزاری مراسمات مذهبی می‌پردازند. همچنین، در شب‌های نیمه شعبان، ولادت امام مهدی (عج) جشن گرفته می‌شود و این شب به عنوان شب دعا و استغفار مورد توجه قرار دارد.

اعمال شب اول ماه شعبان

برای شب اول ماه شعبان در کتاب «اقبال» نمازهای زیادی ذکر شده است که از جمله آن، ۱۲ رکعت نماز (هر دو رکعت به یک سلام) است که در هر رکعتی یک مرتبه «حمد» و ۱۵ مرتبه «توحید» خوانده می‌شود.

درباره دوازده رکعت نماز شب اول ماه شعبان، از رسول گرامی اسلام (ص) چنین نقل شده است: هر کس در شب اول ماه شعبان دوازده رکعت با این کیفیت بجا آورد که در هر رکعت پس از سوره «حمد»، پانزده مرتبه سوره «قل هو الله» بخواند. خداوند ثواب ۱۲ هزار شهید و عبادت ۱۲ سال را به او عطا می‌کند و از گناهانش بیرون می‌رود، مانند روزی که متولد شده و به تعداد آیات قرآن، قصری در بهشت به او می‌دهد. (إقبال الأعمال، ج ۲، ص ۶۸۳)

اعمال روز اول ماه شعبان

روزه در روز اول شعبان فضیلت فراوانی دارد و امام صادق (ع) درباره روزه در این روز می‌فرمایند: «هر کس روز اول ماه شعبان را روزه بگیرد، حتماً بهشت بر او واجب می‌شود؛ و هر کس دو روز (از ماه شعبان) را روزه بگیرد خداوند متعال در عالم دنیا در هر روز و هر شب به او نظر می‌کند و نظر خداوند به او تا در بهشت نیز ادامه می‌یابد و هر کس سه روز روزه بگیرد هر روز از بهشت خدا را در عرش خود زیارت می‌کند». (المراقبات، ص ۱۷۷، مفاتیح الجنان؛ فصل دوم. در اعمال ماه شعبان)

رسول خدا (ص) نیز فرمودند: هر کس سه روزِ اول ماه شعبان را روزه بگیرد و شب‌هایش را قیام کند و دو رکعت نماز بگزارد که در هر رکعتی یک مرتبه «حمد» و یازده مرتبه «قُل هُوَ اللّهُ اَحد» را بخواند، خداوند شر اهل آسمان و زمین و شر ابلیس و هر سلطه ستمگری را از او برطرف سازد و خداوند گناهان فراوانی را از او می‌آمرزد.

احادیث روایت شده از ائمه معصومین (ع) درباره فضیلت ماه شعبان

• حضرت محمد (ص) فرمودند: شَعبانُ شَهری… فَمَن صامَ شَهری کُنتُ لَهُ شَفیعاً یَومَ القِیامَةِ. (شعبان ماه من است، هر که ماه مرا روزه بدارد، روز قیامت شفیع او خواهم بود.)فضائل الاشهر الثلاثه ص ۶۴ - بحارالانوار (ط-بیروت) ج ۹۴، ص ۸۳، ح ۵۴

• امام صادق (ع): مَنْ صَامَ ثَلَاثَةَ أَیَّامٍ مِنْ آخِرِ شَعْبَانَ وَ وَصَلَهَا بِشَهْرِ رَمَضَانَ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ صَوْمَ شَهْرَیْنِ مُتَتَابِعَیْن (هر کس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و به روزه ماه رمضان وصل کند خداوند ثواب روزه دو ماه پی در پی را برایش محسوب می‌کند.) من لا یحضره الفقیه ج ۲، ص ۹۴، ح ۱۸۲۹ - امالی (صدوق) ص ۶۷۰

• امام علی (ع) فرمودند: شهر رمضان شهر الله و شعبان شهر رسول الله و رجب شهری. (رمضان ماه خدا و شعبان ماه رسول خدا و رجب ماه من است.) شرح فروع کافی ج ۴، ص ۱۴

• امام رضا (ع) فرمودند: اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنَا فِیمَا مَضَی مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِیمَا بَقِی مِنْه (خدایا اگر ما را در روزهایی که از ماه شعبان گذشت نبخشیدی پس ما را در باقیمانده آن بیامرز {این دعا سفارش شده است در روزهای پایانی ماه شعبان زیاد خوانده شود) وسایل الشیعه ج ۱۰، ص ۳۰۱، ح ۱۳۴۷۱

• امام علی (ع) فرمودند: صَومُ شَعبانَ یَذهَبُ بِوَسواسِ الصَّدرِ وَ بَلابِلِ القَلبِ. (روزه ماه شعبان، وسواس دل و پریشانی‌های جان را از بین می‌برد.) تحف العقول ص ۱۰۲ - خصال ص ۶۱۲